Tag Archief van: corona

Zandvoort Beyond Formule 1

F1 en kermissen in evenementen top 10 september

De F1 in Zandvoort en diverse kermissen hebben de top 10 evenementen van de maand september gehaald. Met 195.000 bezoekers was de Formule 1 Grand Prix het best bezochte entree heffende evenement. De vrij toegankelijke side events die onder de noemer ‘Zandvoort Beyond’ plaatsvonden verwelkomden 75.000 bezoekers. Zonder de beperkende maatregelen zou de aantallen natuurlijk hoger zijn geweest. Dat geldt voor alle evenementen in de lijst. De kermis in Weert voert met 250.000 bezoeken de ranglijst aan. Ook de kermissen in Roosendaal, Assen en Hengelo staan in de top 10.

Monumenten en festivals

De tentoonstelling Voorhout Monumentaal staat op nummer 2 in de top 10. Daar ontvingen ze 200.000 bezoeken in de periode mei tot en met september. In september zijn ook de Nationale Monumentendagen. Die konden dit jaar in vergelijking met 2020 groter uitpakken. De gemeenten ontvingen gezamenlijk tienduizenden bezoekers. Door de corona versoepelingen per 25 september, konden weer festivals worden georganiseerd. De overgebleven beperkingen, sluiting om 0.00 uur en 75% capaciteit, weerhielden veel organisatoren niet. We noteerden 176 festivals waaronder Amsterdams Verbond, Mystic Garden, Gelrepop en Elrow Town Festival.

Is het diepste dal voorbij?

In september noteerden we 399 evenementen die passen binnen onze criteria. Dat is 60% van het aantal dat plaatsvond in (pré covid) september 2019. Anders dan in eerdere maanden vonden er daarvan 390 plaats met ‘live publiek / deelnemers’. De beperkende maatregelen hadden wel hun weerslag op de aantallen bezoekers. In totaal waren dat er bijna 3,4 miljoen. Dat is slechts 30% van de aantallen in september 2019. De cijfers van september 2021 tonen wel een verdubbeling ten opzichte van augustus en zelfs een verdrievoudiging in vergelijking met juli dit jaar.

Maandelijks overzicht

Dit artikel is een onderdeel van een serie waarin we maandelijks een update geven van de cijfers. Eerder schreef onze specialist Lex Kruijver al een artikel over de verwachtingen voor 2021.

Tijdens het Nationaal Congres Evenementen op 10 en 11 november in Eindhoven kun je Lex persoonlijk bevragen over de ontwikkelingen. Inschrijven voor deze speciale ‘Glow edition’ is nog mogelijk!

Festival Uitmarkt Amsterdam

235 evenementen in augustus

Als we een vergelijk maken met zowel 2019 als 2020 gloort er toch wat licht aan de horizon. In augustus noteerden we 235 evenementen waarvan 224 met publiek. In 2020 waren dat er slechts 97 en in 2019 nog 589. Ook ten opzichte van juli 2021 zien we groei in aantallen evenementen (25%).

De bezoekersaantallen zijn minder positief. In 2019 konden we nog 14,5 miljoen gasten verwelkomen. Dit jaar waren het er bijna 1,9 miljoen. In elk geval meer dan de nog geen 500.000 in 2020. Dit zijn fysieke bezoekers. We zagen afgelopen maand ook diverse hybride events zoals de Uitmarkt in Amsterdam. Met bijna 1 miljoen bezoeken waren wederom de kermissen (40 stuks in augustus) de grootste publiektrekkers. Dat is 50% van het totale aantal. Dat zien we ook terug in de top 10 van augustus:

Met het EK Baanwielrennen voor junioren en beloften, De WK BMX, King of the Court en de Simac Ladies Tour stonden er afgelopen maand vier internationale topsportevenementen op de kalender.

Het jaar tot nu toe

In de periode januari tot en met augustus 2021 vonden er 640 evenementen plaats die vielen binnen onze criteria. Deze mochten gezamenlijk 3,4 miljoen bezoeken verwelkomen. Daarvan is 95% gerealiseerd in de maanden juli en augustus. Eerder publiceerden we de halfjaarcijfers 2021. Voor september verwachten we ook evenementen met bezoekers te kunnen noteren zoals diverse kermissen die al staan gepland en natuurlijk de Dutch Grand Prix in Zandvoort. Verder in het jaar staan er ook verschillende zakelijke evenementen op de kalender.

Maandelijks overzicht

Dit artikel is een onderdeel van een serie waarin we maandelijks een update geven van de cijfers. Eerder schreef onze specialist Lex Kruijver al een artikel over de verwachtingen voor 2021. Toen wisten we niet dat ook bepaalde categorieën evenementen tot en met september zouden worden geschrapt. Zolang de overheidsmaatregelen tegen corona grote impact hebben onze sector, blijven we doorgaan met deze maandelijkse updates.

Wil je beschikken over de meest actuele evenementenkalender? Wellicht is een abonnement op onze database dan een goede oplossing.

Zakelijke evenementen RAI Amsterdam

Opstart zakelijke evenementen

Het lijkt toch te gaan gebeuren, de opstart van de zakelijke evenementen. Het Financieel Dagblad schreef er een artikel over. Daarin werd onze specialist Lex Kruijver meerdere keren geciteerd.

Als we de verwachtingen van 2021 leggen naast de uitkomsten, zien we een toename van het aantal evenementen. Vooralsnog staan er in het najaar 132 beurzen en of congressen gepland die voldoen aan onze criteria. In 2019 waren dit er 107. Alles staat of valt natuurlijk wel met de corona regels die gelden. Zoals we weten kunnen die veranderen. Dat geldt ook voor de bezoekers. We verwachten er 700.00 waarbij we rekening houden met beperkende maatregelen. In 2019 waren dat er 840.000.

Top 10 zakelijke evenementen

In de evenementenkalender zien we vooral vakbeurzen en slechts een beperkt aantal congressen. Ze vinden plaats in venues verspreid over het hele land en voor een grote diversiteit aan vakgebieden. De  top 10 bevestigt dit beeld waarbij de RAI in Amsterdam geldt als hofleverancier.

Belang zakelijke markt

Het belang van de zakelijke markt is groot. Eerder berekenden we dat deze een economische waarde vertegenwoordigt van € 9,1 miljard. Het gaat dan om de optelsom van (grote) zakelijke beurzen, congressen en bedrijfsevenementen. Voor corona was de omzet van de sector € 5,4 miljard en goed voor 70.000 banen.

De opsommingen kunnen we maken dankzij onze database die dagelijks wordt geactualiseerd, zelfs in coronatijd. Wil je ook beschikken over de meest actuele zakelijke evenementenkalender? Dan is een abonnement op onze database een goede oplossing. Vergelijkende cijfers komen onder andere uit onze jaarlijks beurzenmonitor. Met een abonnement maak je het mede mogelijk dat wij ook in de toekomst deze onderzoeken kunnen uitvoeren. De afgelopen periode is gebleken hoe belangrijk dat is.

Bevrijdingsfestival Zoetermeer evenementen

Mei 2019 vs 2021: min 7,9 miljoen bezoeken

Sinds begin dit jaar informeren wij over de ontwikkelingen binnen de evenementensector. Dat doen we door 2021 te vergelijken met de uitkomsten van 2019. Dat was het laatste, normale (pré-corona) jaar. De gegevens komen uit onze database. Op deze manier brengen we in beeld wat onze sector verliest door de Covid19 maatregelen.

Het lijkt er op dat het beter wordt. Recent schreef Lex Kruijver een blog over de verwachtingen. Zeker nu lijkt dat straks evenementen ook toegankelijk zijn met een vaccinatie naast een negatieve test. In mei gold dat zeker nog niet en dus wederom dramatische verliezen. Bij de cijfers kunnen we het volgende opmerken:

  • 2/3e van de fysieke bezoeken is gerealiseerd door 1 evenement (Eurovisie Songfestival Ahoy)
  • 61 evenementen zijn doorgegaan (yearto-date record!)
  • 7 evenementen hadden live publiek / deelnemers (ook een jaarrecord)
  • In totaal konden evenementen ruim 60.000 bezoeken noteren (opnieuw een record)
  • Er waren 2 fieldlab-evenementen met deelnemers (Enschede, Mud Masters), in totaal 10.000
  • De 3e en tevens laatste stream van The Streamers trok 1,9 miljoen kijkers

Het record van 61 evenementen staat in schril contrast met het aantal in mei 2019. Toen konden we er nog 583 noteren. Dit gaat om evenementen die voldoen aan onze criteria. Waar we nu al blij zijn met 63.000 bezoeken, waren dat er in 2019 nog bijna 8 miljoen.

 

 

Om duidelijk te maken hoe onze sector zich ontwikkelt, hebben we gekeken naar de Top 10 evenementen van 2019. Daarvan hebben we genoteerd wat er in 2021 mee gebeurt.

Wil je op de hoogte blijven van de actuele ontwikkelingen? Wil je weten welke evenementen wel of niet doorgaan en/of worden verplaatst? Een abonnement op onze database(s) maakt het inzichtelijk.

Bovenstaande gegevens hebben we ook overzichtelijk in beeld gebracht in een factsheet.

The Passion Dordrecht evenementen

Opnieuw megaverlies evenementensector

Opnieuw leidt de evenementensector een megaverlies. De problemen door corona zijn in april nog groter geworden. Afgelopen maand vonden er slechts 33 evenementen plaats, allemaal zonder publiek. Het was opnieuw angstvallig stil op festivalweides en in evenementenhallen. In 2019, het laatste ‘normale’ evenementenjaar, vonden er in april 450 evenementen plaats (die voldoen aan de criteria van Respons). Deze trokken toen 10,7 miljoen bezoeken, 2x zoveel als in maart 2019.

Van januari tot en met april 2021 hebben er in totaal 100 evenementen plaatsgevonden. Deze werden 10.000 maal bezocht (Fieldlab-testevenementen). In dezelfde periode in 2019 vonden er 1200 evenementen plaats met in totaal 21,2 miljoen bezoeken. 

Koningsdag

Het Radio 538 Koningsdag event in Breda is normaal goed voor 40.000 bezoekers. Nu zou het als grootste Fieldlab-testevenement tot dan toe plaatsvinden op 24 april. Maar na protesten van onder meer de lokale horeca en het ziekenhuis in Breda, gaf de burgemeester op het laatste moment geen vergunningOp Koningsdag zelf vielen de spontane, niet georganiseerde ‘evenementen’ op. Deze tellen dan ook niet mee in onze analyse. In steden als Amsterdam, Haarlem, Utrecht en Breda werden deze (te) druk bezocht. 

Positief Koningsdag-nieuws was er met het bezoek van de Koning aan Eindhoven. De Brabantse stad bracht een ander programma dan gebruikelijk. De invulling was passend bij de identiteit van de stad. Het bezoek duurde twee uur en speelde zich vanwege corona volledig zonder publiek af. De gebeurtenis op de High Tech Campus was op tv en online te volgen. 

Op Koningsdag vond ook het 2e concert van The Streamers plaats. Dit keer vanuit de tuinen van Paleis Noordeinde. Nadat het concert in maart zo’n 1 miljoen kijkers trok, waren dat er volgens organisator Tribe dit keer 2,5 miljoen. 

Topsport

April stond verder in het teken van enkele grote topsportevenementen. Deze vonden zonder publiek plaats. Honderd duizenden mensen zagen op TV Marianne Vos en Wout van Aert de Amstel Gold Race (wielrennen) winnen. Het RTM Stage (Ahoy) was voor het eerst de locatie van de Korfbal Leaguefinale, helaas ook zonder publiek. In de lege Maaspoort in Den Bosch versloegen de Nederlandse vrouwentennissers China. En in Enschede liepen 70 wedstrijdlopers een marathon op het voormalige vliegveld van Twente.  

Top 10

De 10 grootste evenementen van april 2019 trekken doorgaans zo’n 4 miljoen bezoeken en deelnemers. 8 van deze 10 evenementen vonden in 2021 niet plaats. De Amstel Gold Race, in het weekend doorgaans goed voor zo’n 250.000 bezoeken, werd zonder publiek afgewerkt. De NN Marathon Rotterdam is verzet naar oktober 2021.  

Wil je altijd kunnen beschikken over een actuele evenementenkalender? Dan is een abonnement op een of meer van onze databases wellicht interessant.

 

Sail Amsterdam

De actualiteit van evenementen

Recent presenteerde onze specialist Lex Kruijver de actualiteit van evenementen in corona tijd bij de EvenementenTop van gemeente Velsen. Hij ging in op ontwikkelingen en verwachtingen. Alles gebaseerd op analyse van onze database en onze quickscans. De uitkomsten delen we via deze blog. De sheets waarnaar wordt verwijzen staan onderaan het artikel.

De afgelopen 10 jaar (2010 – 2019) was er een groei van de totale evenementenmarkt naar een omvang van € 7,4 miljard en ruim 100.000 banen (sheet 1). De branche van publieksevenementen stond er ultimo 2019 goed voor (sheet 2) met uitstekende vooruitzichten. Maar corona zette een streep door het evenementenjaar 2020. Het betekende een omzetderving van 6 miljard (sheet 3).

Inmiddels beschikken we over realisatiecijfers van het 1e kwartaal 2021 (sheet 4). Deze liggen zelfs nog iets onder onze prognose van begin januari. In het eerste kwartaal vonden er slechts 67 evenementen plaats. Dat is 9% van het aantal in Q1 2019. Daaronder 50 ‘online’ edities en twaalf fysieke evenementen zonder publiek (topsport). Daarnaast waren er vijf testevenementen onder de vlag van Fieldlabs, die volledig verantwoordelijk waren voor de 10.000 bezoeken. Zo’n 60 evenementen zijn verplaatst naar later in 2021. In vergelijking met 2019 vonden er rond de 600 evenementen niet plaats in het 1e kwartaal 2021.  

Afgelaste evenementen

Op dit moment (begin april) staat de teller van ‘afgelaste’ evenementen op bijna 1100. Dat is inclusief de verplaatsingen naar 2022. Het is ruim een kwart van het totaal aantal evenementen per jaar. Vrijwel alle (96%) afgelaste events zouden hebben plaatsgevonden in het eerste halfjaar van 2021. Deze evenementen zouden goed zijn voor bijna 22 miljoen bezoeken. Dat is nagenoeg een kwart van het totale bezoekaantal van 90 miljoen dat alle evenementen in 2019 realiseerden.

Onze verwachting is dat het aantal afgelaste evenementen nog verder oploopt. Er staan nu nog in veel (veiligheids)regio’s evenementen tussen 5 mei en 1 juli op de kalender. Het is twijfelachtig of die (allemaal en fysiek) doorgaan (sheet 5). We hebben de grootste afgelaste evenementen van Q1-2021  (o.b.v. bezoekaantallen 2019) in beeld gebracht (sheet 6).

Verplaatsingen naar vooral september en oktober 

Momenteel (begin april) hebben 188 evenementen gekozen om te verplaatsen naar een later moment in 2021. De meeste evenementen kiezen voor het 3e kwartaal. September is de populairste maand, gevolgd door augustus. Bijna 30% verplaatst naar Q4, vooral naar oktober (sheet 6). We hebben een specifieke analyse gemaakt van festivals en sportevenementen voor 2021. Bronnen zijn de realisatiecijfers 1e kwartaal en de naar beneden bijgestelde verwachtingen voor het 2e kwartaal (sheet 7 en 8).

Recentelijk hield Respons quickscans onder organisatoren van festivals en sportevenementen. Zij verwachten dit jaar minder bezoekers en deelnemers. Oorzaken zijn de waarschijnlijk nog geldende beperkende coronamaatregelen en terughoudendheid onder consumenten (sheet 9 en 10). Ondanks alles verwachten organisatoren in 2022 weer sterk terug te komen. Vooral bij festivals is het vertrouwen om volgend jaar weer te kunnen organiseren hoog.  

Wist je dat je met een abonnement op onze database zelf (actuele en benchmark) analyses kunt maken.

De presentaties van de EvenementenTop Velsen zijn online terug te kijken, niet alleen van onze specialist Lex Kruijver maar bijvoorbeeld ook een item over de uitkomsten van de Fieldlabs:

EK Beachvolleybal Scheveningen

Sportevenementen verwachten minder deelnemers, bezoekers en geld

De verwachte gevolgen van de Covid19 pandemie zijn ook groot voor sportevenementen. Dat blijkt uit een quickscan die Respons uitvoerde onder organisatoren en accommodaties. Zij verwachten minder deelnemers en minder bezoekers.  Daarnaast vrezen zij verlies aan inkomsten. Met name de sponsorgelden zijn zeer onzeker. 60% verwacht dat dit minder wordt. In de nieuwste editie van onze Sponsor Monitor die later dit jaar verschijnt staat daarover meer informatie. De helft van de organisatoren denkt dat subsidies wel op een vergelijkbaar niveau blijven als in voorgaande jaren.

Deelnemers en bezoekers

60% van de respondenten verwacht dat het aantal bezoekers minder is dan bij eerdere edities. Voor de overgrote meerderheid zou dat het gevolg zijn van corona maatregelen die waarschijnlijk in 2021 in meer of mindere mate nog van kracht zijn. 2% verwacht minder bezoekers omdat het evenement is verplaatst. 8%, vooral topsport, houdt het evenement zonder publiek zoals de Amstel Gold Race en de Korfballeague Finale. Ruim de helft van de organisatoren verwacht dit jaar ook minder deelnemers.

Hoewel het uit economische overwegingen zou moeten, verhoogt nog geen vijfde van de organisatoren de prijzen voor bezoekers en deelnemers. Overigens geldt dat bijna de helft van de evenementen voor bezoekers vrij toegankelijk was en blijft. Hieronder vallen hardloop- of wielrenevenementen die plaatsvinden in de openbare ruimte. Hoewel uit economische analyses blijkt dat het geld in de zakken van de consument brandt, verwachten sportevenementen nauwelijks meer bestedingen. 60% denkt dat de uitgaven ter plaatse vergelijkbaar zijn met eerdere jaren, bijna een kwart denkt dat deze zullen dalen.

Verplaatsingen

Bijna de helft van de organisatoren verwacht dat hun evenement op de oorspronkelijke datum plaatsvindt. Daaronder eerder genoemde topsportevenementen zonder publiek. Met name organisatoren die hun activiteiten in de tweede helft van het jaar hebben gepland, verwachten dat hun event door kan gaan.  Dat is dan wel afhankelijk van het verloop van het vaccinatieproces, het testen en de besmettingen. 30% heeft inmiddels haar event al verplaatst naar later dit jaar zoals de NN Marathon van Rotterdam of naar 2022 zoals de Invictus Games.

Van de evenementen die wel op de oorspronkelijke datum kunnen plaatsvinden, denkt een meerderheid van 34% dat ze te maken krijgt met corona maatregelen.  5% kiest voor een digitale editie, zoals de Zandvoort Circuit Run. 11% kiest voor een variant waarbij het publiek virtueel aanwezig en voor 4% is de sport primair: wel deelnemers en geen digitale of fysieke toeschouwers. Na het bericht dat tot en met 5 mei geen evenementen zijn toegestaan, brachten we de gevolgen voor de gehele evenementensector in kaart.

Corona maatregelen

Veel organisatoren denken in 2021 corona maatregelen te moeten toepassen om hun evenement door te laten gaan. In de uitvraag hebben we een onderscheid gemaakt tussen maatregelen voor bezoekers en voor deelnemers. Als we kijken naar toeschouwers wordt er divers geantwoord. Rond de 40% staat positief tegenover een negatieve coronatest, een vaccinatiebewijs, een mondkapje en 1,5 meter. De 1,5 meter en de coronatest kennen echter ook de grootste weerstand met bijna 30% van de respondenten. Wat meespeelt in de keuze is of het evenement plaatsvindt in de openbare ruimte of op een besloten locatie. Voor deelnemers zien we een ander beeld. De helft ziet de 1,5 meter niet zitten maar over de sneltest, een vaccinatiebewijs en een negatieve coronatest wordt in grote mate positief geoordeeld.

Organisatie

De effecten van de corona pandemie zijn groot. Organisatoren en ook hun toeleveranciers zijn al meer dan een jaar verstookt van werk en inkomsten. De vraag is of de maatregelen van de overheid voldoende zijn om de bedrijven en ZZP-ers overeind te houden. Onder de respondenten die de quickscan invulden zitten zowel organisatoren van één als van meerdere evenementen. Meer dan de helft (55%) denkt in 2021 gewoon met dezelfde leveranciers te kunnen werken als bij eerdere edities. Bijna een kwart is echter deels of geheel gedwongen om gebruik te maken van andere leveranciers. Het betekent een verlies aan ondernemers maar ook aan expertise. Het is een zwaar gelag van een ongekende crisis.

Verwachtingen 2022

Als nu al 25% denkt noodgedwongen met nieuwe leveranciers te moeten werken, wat zijn dan de verwachtingen voor 2022? Eigenlijk is dat beeld redelijk positief maar wel iets negatiever dan de trend die we in andere delen van de evenementensector zien. 86% verwacht dat ze ook volgend nog sportevenementen organiseren, 7% denkt van niet en voor 7% is het nog onzeker. Het verschil met andere sectoren kan verklaard worden doordat in de sport veel vrijwilligers actief zijn. Een deel geeft aan dat na één of twee geschrapte edities het lastig is om mensen te vinden die de schouders eronder willen zetten. Daarnaast zijn sportevenementen in vergelijking met bijvoorbeeld kunst- en cultuurevenementen meer op sponsoren en deelnemers- en entreegelden aangewezen. De sponsormarkt is zeer ongewis, zeker die van lokale (MKB) ondernemers. De omvang van overheidssubsidies is relatief beperkt.

Wat weten we nu over de sportevenementen in 2021?

Op basis van een analyse van de Respons database weten we op dit moment het volgende van de grotere evenementen (met meer dan 5000 bezoekers en/of deelnemers):

  • Momenteel zijn er ruim 100 sportevenementen voor 2021 geannuleerd;
  • In een normaal jaar trokken deze evenementen 1,9 miljoen bezoeken;
  • 30 sportevenementen hebben gekozen voor een online editie en/of een editie zonder bezoekers;
  • Tot en met maart hebben 130 sportevenementen gekozen voor een verplaatsing naar een later tijdstip in 2021 (vrijwel allemaal na 1 juli).

Deze quickscan voor sportevenementen is de derde in een serie die we houden onder organisatoren van en accommodaties voor evenementen. Eerder publiceerden we de uitkomsten van onze quickscan voor festivals en voor beurzen & congressen. Mocht je meer willen weten over sportevenementen, dan is wellicht een abonnement op onze database sportevenementen interessant.

Bevrijdingsfestival Zwolle

Helft evenementen 15 maart – 5 mei niet meer in 2021

Het besluit van de Veiligheidsberaad van burgemeesters en de Rijksoverheid op 15 maart was duidelijk. Publieksevenementen tot en met 5 mei zijn niet toegestaan door de corona beperkingen. Organisatoren moesten besluiten wat te doen. Uit een snelle inventarisatie van Respons onder organisatoren blijkt dat bijna de helft van deze evenementen niet meer in 2021 plaatsvindt.

25% zegt het evenement te verplaatsen naar 2022, mogelijk de events met voorverkoop van tickets. 18% geeft aan de editie 2021 te schrappen. De uitkomst is gelijk: geen evenement in dit jaar. In deze categorie bevinden zich vooral veel festivals en evenementen op koningsdag. 30% van de respondenten kiest voor een verplaatsing naar later dit jaar.

Toch nog 10% denkt het evenementen nog voor 1 juli met publiek te houden. Dat zal naar verwachting wel in een aangepaste vorm zijn en enkele weken later.

Ruim 20% kiest voor een digitale of @home variant. Deels gaat het hierbij om actieve (doe)sportevenementen waar de deelnemers online meedoen. Maar het zijn ook topsportevenementen die zonder publiek worden gehouden en op TV of online worden uitgezonden. Datzelfde geldt voor een deel van de activiteiten op bevrijdingsdag.

Duidelijk is dat ook in april en begin mei geen live bezoekers op evenementen welkom zijn. Juist in deze maanden zal dat een enorme klap zijn omdat er met konings- en bevrijdingsdag traditioneel veel grootschalige evenementen plaatsvinden. Maar ook sport, festivals, markten en kermissen komen in het voorjaar echt los. Eerder berekenden we al dat er in januari 2,4 miljoen bezoekers misten en in februari 3,1 miljoen. Daar komen er dus nog eens miljoenen bij uit de maanden maart, april en begin mei.

Wil je altijd kunnen beschikken over een actuele evenementenkalender? Dan is een abonnement op een of meer van onze databases interessant.

 

Amsterdam toerisme

Leve de toerist!

Door corona staan we volgens velen op een splitsing. Welke richting willen we op in het ‘after covid’ tijdperk? Gaan we door op de ingeslagen weg of gebruiken we het momentum om de koers te verleggen? In de toeristische sector worden deze vragen gesteld en onderwerpen die worden benoemd zijn onder meer transport (vliegen!), druk op milieu en openbare ruimte maar ook economie en houdbaarheid van voorzieningen. In eigen land denken we er ook over na: hoe straks verder?

Vóór de pandemie hadden we het vooral over de verwachte groei van het wereldwijde toerisme en de effecten die de groei zou (kunnen) hebben. Overtoerisme is een nieuw woord dat model staat voor een gevoel dat de leefbaarheid sterk is aangetast door de aantallen (toeristische) bezoekers en het ontstaan van een mono cultuur in de voorzieningen als gevolg, zoals in Amsterdam of Venetië. Voor lokale Nederlandse beleidsmakers en politici is onze hoofdstad een belangrijke referentie. Er is een tweeledige reactie zichtbaar: stuur ze maar naar ons óf dat willen we niet. Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen schrijft in ‘Perspectief 2030’ hoe we in de toekomst de groei kunnen managen, maar de bezoeker blijft welkom!

Covid19 heeft ons vakantiepatroon, in ieder geval tijdelijk, veranderd. Voor de uitbraak waren citytrips zeer populair, nu zien we dat vooral het buitengebied een grote aantrekkingskracht heeft. Campings, boten en vakantiewoningen wonnen het van hotels en AirBnB en we blijven vooral  dicht bij huis. In Nederland zien we dat de regio Amsterdam de grootste klappen heeft gekregen en gebieden als de Noordzeekust en Veluwe de (verblijfs)schade wisten te beperken door de goede zomer van 2020. Als we kijken  naar vermaak zoals musea, attracties en natte horeca, dan zien we overal een sterk achterblijvende vraag, met name veroorzaakt door de beperkende maatregelen. Maar ook daarvoor geldt dat de Amsterdamse regio er meer last van heeft dan andere (traditionele) toeristische bestemmingen.

Wat er straks gebeurt, als eerst Europa en later de rest van de wereld is gevaccineerd, is moeilijk te voorspellen. Blijven we dichtbij huis of gaan we toch weer verder weg? Gaan we kamperen of pakken we toch weer een vliegtuig met een hotel? Het zijn spannende en tegelijk onzekere tijden. Maar als iets duidelijk is geworden, is het dat toerisme geen vanzelfsprekendheid is. Dat was al niet zo vóór de pandemie, zeker niet tijdens en ook niet er na. We moeten er hard aan trekken om de bezoekersstromen weer op gang te krijgen. Maar dan wel met het uitgangspunt dat toerisme een middel is en geen doel. De afgelopen jaren zijn we dat misschien wat uit het oog verloren. Toerisme moet bijdragen aan welvaart en welzijn van bewoners. En omdat elke gemeente of regio is anders is, is maatwerk – nu en straks – om te komen tot duurzaam en passend herstel vereist.

Hoewel het uitblijven van buitenlands toeristisch bezoek in Nederland als totaliteit minder effect heeft dan in landen waar de bezoekerseconomie primair is (zoals Spanje, Griekenland), zien we wel grote nadelige gevolgen. Niet alleen voor ondernemers (horeca, hotels, attracties) maar ook gemeenten (toeristenbelasting, parkeergelden) en OV-bedrijven hebben er veel last van. En dat heeft weer een negatieve invloed op de welvaart en het welzijn van de bewoners. Zorgen zijn er nog meer voor het cultuur-historisch en museale aanbod. Ons publiek-private model werkt  prima, maar gaat met een pandemie onderuit. Veel van onze voorzieningen zijn voor een groot deel afhankelijk van bezoekersinkomsten. Door het uitblijven van gasten wordt de toekomst van (culturele en historische) voorzieningen bedreigd met nadelige gevolgen voor bijvoorbeeld beheer en onderhoud van erfgoed.

Toerisme biedt kansen voor herstel van de economie, kan bijdragen aan leefbaarheid (OV,  middenstand), behoud van het cultureel aanbod (erfgoed, musea) én de schatkist van de lokale overheid (toeristenbelasting, parkeren). Die kansen moeten we grijpen maar dan wel op een economische, sociale, maatschappelijke en duurzame wijze, gebruikmakend van de lessen uit het verleden. Leve de toerist!

Eduard Pieter Oud
Specialist Toerisme