Festivals en concerten, oeps of oké?

“De cijfers van grote festivals en concerten van 2023: ‘oeps’ of ‘oké’?” was de titel van de sessie die onze specialist Lex Kruijver verzorgde op het Congres Podia Festivals & Evenementen (CPFE) onlangs in Utrecht. De presentatie ging over kunst- en cultuurfestivals en (grote) concerten vanaf 3.000 bezoeken.   

FESTIVALS 

Record aantal festivals 2022 

In 2022 waren er ruim 1200 festivals die 28,5 miljoen bezoeken trokken, een record. De stijging kwam mede door de vele nieuwe festivals, waarvan 75% eigenlijk al in 2020 of in 2021 hadden moeten plaatsvinden. Ook de after corona trend “we mogen weer” zorgde voor een stijging in festivals en festivalbezoek. Het record kwam volledig op het conto van muziekfestivals. Het aantal beeldende kunst- en theaterfestivals was minder. Binnen het genre muziek deden vooral popfestivals (+40%) het uitstekend. Wat verder opvalt is dat de stijging bij de festivals volledig aan  entreeheffende festivals kan worden toegeschreven. Het aantal vrij toegankelijke festivals nam met 3% af. Het onderstreept dat vooral vrij toegankelijke festivals het lastig hebben.  

Noord Brabant schuift verder op 

De Provincie Noord-Brabant is in aantallen festivals nu de 2e festivalprovincie van Nederland. Noord-Holland staat op de eerste plaats, Zuid-Holland staat op drie. In bezoekaantallen blijft Zuid-Holland Noord-Brabant nipt voor, maar het verschil is kleiner geworden ten opzichte van 2019. In de top 10 grootste gemeenten (aantallen festivals) staan drie Noord-Brabantse gemeenten en Breda staat op plek 11. Circa 40% van alle festivals in de top 10 grootste gemeenten plaats, iets minder dan in 2019.  

Ticketomzet en bijdragen sponsors, fondsen en overheid hoger 

In 2022 steeg de omzet aan verkochte festivaltickets met 37%. Dit was het effect van een hogere gemiddelde ticketprijs (+14%) en een stijging in volume (meer bezoekers entreeheffende festivals). Sponsors en private fondsen gaven in 2022 rond de € 5 miljoen meer uit dan in 2019. Vanuit publieke middelen ging er € 76 miljoen naar de festivals, een plus van € 13 miljoen vergeleken met 2019. Vooral de rijksoverheid en de provincies gaven meer uit. Zo lagen de rijksbijdragen vanuit de culturele basisinfrastructuur (BIS) en de rijksfondsen in 2021-2024 hoger dan daarvoor. In absolute bedragen zijn de gemeentelijke bijdragen het hoogst (€ 36 miljoen). De procentuele stijging was hier slechts 4%, een stuk lager dan de inflatie.  

2023 geeft ander beeld 

De voorlopige cijfers van 2023 geven een heel ander beeld. Het aantal festivals daalt naar ca 1150, Dat is fors lager dan in 2022 maar nog wel hoger dan in 2019. Dat geldt niet voor de bezoekaantallen. Met bijna 26 miljoen bezoeken ligt dit 1,5 miljoen onder het niveau van 2019. Het aantal nieuwe festivals, een belangrijke indicator, ligt in 2023 met slechts 32 nieuwe festivals historisch laag. De daling zien we zowel bij vrij toegankelijke als entreeheffende festivals. De afname bij vrij toegankelijke festivals is wel groter (-/- 10%). Het aantal bezoeken van vrij toegankelijke festivals daalde met 2,5 miljoen.  Buitenfestivals, zowel entreeheffend als vrij toegankelijk, kwamen in 2023 verder onder druk te staan. Het aantal unieke festivallocaties was 11%  lager dan in 2019.  

CONCERTEN 

Ook concertcijfers naar recordhoogte in 2022 

Met 319 concerten, 4,3 miljoen bezoeken en 4,2 miljoen verkochte tickets gaat 2022 de boeken in als een absoluut topjaar voor concerten. En dat terwijl er in de traditioneel drukke concertmaanden januari, februari en deels ook nog maart vanwege coronamaatregelen geen optredens waren. De stijging van 40% werd deels veroorzaakt door ruim 100 inhaalconcerten uit 2020 en 2021. Door de stijging in bezoek van de grote concerten, is dit segment (3.000+) voor het eerst groter dan de kleine concerten (tot 3.000 bezoeken). Uit de jaarlijkse cijfers van de Vereniging van Poppodia en -Festivals (VNPF) blijkt dat ruim 8.500 concerten in totaal 3,2 miljoen bezoeken genereerden. De forse stijging liet de kassa’s rinkelen bij de grote organisatoren en venues. De ticketomzet steeg met 46,6%, overige bestedingen (vooral eten en drinken) nam met bijna 70% toe. 

Venues en organisatoren 

Concertaccommodaties zoals de Ziggo Dome, AFAS Live en Ahoy/RTM zijn grotendeels verantwoordelijk voor de grote stijging in concerten en bezoeken. Maar in 2022 was er ook bijna een verdubbeling van het aantal greenfield-concerten. Daar kwam ruim een miljoen meer bezoeken op af dan in 2019.  

Het aantal organisatoren nam in 2022 met een derde toe ten opzichte van 2019. De stijging komt door verbreding van concertgenres (o.a. hiphop, Indiaas, Turks, klassiek). Maar ook het aandeel Nederlandse artiesten stijgt, met een aantal nieuwe toetreders tot de concertmarkt als gevolg. Het marktaandeel van de 5 grootste concertorganisatoren is in de periode 2015-2022 met 7% gestegen.   

Ook hoog niveau in 2023 

Uit de voorlopige cijfers van 2023 blijkt het aantal concerten op eenzelfde hoge niveau te liggen als in 2022. Bezoekaantallen liggen een miljoen hoger, met name door de vele stadionconcerten (30). Nog nooit zagen we zoveel stadionconcerten in 1 jaar.  De publieke buitenruimte blijkt een uitdaging als het gaat om concerten wat er mede de oorzaak van is dat het aantal buitenconcerten afnam. Binnen blijft ten opzichte van 2022 gelijk. Bij de accommodaties profiteert Ahoy van de uitbreiding van het complex met de RTM Stage. De combinatie Ahoy/RTM realiseerde het hoogste aantal concertbezoeken na de Ziggo Dome.  

 Analyse

Voor dit artikel is gebruik gemaakt van de gegevens uit de database van Respons. Via Respons Events Insights is het mogelijk om eigen analyses te maken van (de verschillende categorieën in) de evenementensector. Uitgewerkte gegevens, trends en ontwikkelingen bij de festivals en concerten is terug te vinden in de online monitor.

Lex Kruijver
Specialist evenementen